[ Pobierz całość w formacie PDF ]

poczekać na odpowiedz
, nie doprowadzajÄ…c wpierw dziecka do takiego
zdenerwowania, w którym odpowiedzieć nie jest w stanie. Dopiero wówczas
mo\
emy się dowiedzieć, co właściwie zaszło i dlaczego. Młody człowiek mo\
e
błądzić i wtedy tym bardziej potrzebuje pomocy, ale pomoc nie będzie
mo\
liwa, jeśli nie nawią\
emy z nim prawdziwego kontaktu, jeśli zapomnimy,
\
e wyszedł ju\
z kołyski, \
e ma swoje własne plany i sprawy, którym nale\
y
się szacunek, choćby nie były jeszcze zbyt dojrzałe. Nie mo\
na dziecku dać
dojrzałości; mo\
na tylko stworzyć warunki, w których ta dojrzałość mo\
e
wzrastać.
Między lądem a morzem
MÅ‚odszy wiek szkolny charakteryzuje siÄ™ harmoniÄ… fizycznÄ… i pewnym
uspokojeniem psychicznym. Mniej chorób, mniej kłopotów wychowawczych, z
wyjątkiem trudności w dostosowaniu się do szkoły, która w obecnym systemie
nauczania (du\
a liczba godzin lekcyjnych, lekcje w ró\
nych porach często
kolidujących z posiłkami, ciągłe zmiany sal lekcyjnych i nauczycieli, z
których ka\
dy ma nieco inne wymagania) powoduje wielkie zmęczenie dzieci i
jest przyczynÄ… licznych nerwic. Zasadniczo jednak dzieci w tym wieku sÄ…
"łatwe", chętnie dostosowują się i do nauczycieli i do kolegów, wierzą w
to, co się mówi, choćby to, co mówią ró\
ne osoby, było sprzeczne między
sobÄ….
Wiek dorastania (mniej więcej dwanaście - osiemnaście lat) wszystko to
zmienia. W początku tego okresu następuje dojrzewanie seksualne, stanowiące
wewnętrzną bazę hormonalną zmian. Dzieci są w tym okresie bardziej podatne
na choroby, łatwiej się męczą, często są rozdra\
nione, a ich uczucia znowu
(jak we wczesnym dzieciństwie) stają się chwiejne i łatwo przerzucają się
ze skrajności w skrajność: od zachwytu do rozpaczy. Bardzo szybko wtedy
rosną, często ten wzrost jest nie całkiem proporcjonalny, np. długość
kończyn i waga ciała rosną szybciej ni\
mięsień serca. Stąd zasłabnięcia,
senność, trudność w skupieniu uwagi i nieraz kłopoty z nauką szkolną.
Wszystko to następuje około dwóch lat wcześniej u dziewczynek, które w
piątej klasie są nieraz o głowę wy\
sze ni\
ich koledzy. Dlatego
przygotowanie do okresu dorastania i uprzedzenie o kłopotach z nim
zwiÄ…zanych w klasie czwartej nie jest wcale za wczesne.
Okres dorastania to nie tylko dojrzewanie fizyczne, to czas wchodzenia w
\
ycie dorosłe, kiedy człowiek nie jest ju\
dzieckiem, ale nie jest te\

dojrzały. Ten okres "między lądem a morzem" ma ogromne znaczenie dla
rozwoju jednostki, a tak\
e dla rozwoju społeczeństw, gdy\
jest nie tylko
wprowadzeniem w \
ycie dorosłe, w sensie fizycznym, i w sposób \
ycia, ale
tak\
e przez swoją długotrwałość okazją do przewartościowań, do tworzenia
nowych idei, do pójścia dalej ni\
starsze pokolenie.
śeby to było mo\
liwe, dziecko musi najpierw zakwestionować to, co
przedtem przyjmowało "na wiarę" i bez zastrze\
eń, musi samo przemyśleć
wszystko na nowo. Znów zwraca się do siebie, ale ju\
nie tylko
egoistycznie, ale autorefleksyjnie. Zastanawiając się nad własnymi stanami
psychicznymi, uczy siÄ™ wczuwania w prze\
ycia innych ludzi. ZawiÄ…zuje
głębsze i trwalsze przyjaz
nie, prze\
ywa młodzieńcze zakochania. Poznaje
swoją odrębność ju\
nie tylko fizyczną - co stało się w pierwszych latach
\
ycia - ale psychicznÄ…, mo\
liwość zajęcia stanowiska odrębnego od innych.
Przez uzyskanie samodzielności myślowej zmienia się pozycja dziecka. Ju\

nie tylko zale\
y od innych, lecz samo mo\
e dawać. Mo\
e, ale z tej
mo\
liwości rzadko umie korzystać. Na razie walcząc o samodzielność jest
przede wszystkim krytyczne wobec wszystkich. Małe dziecko mogło być
nieposłuszne, ale nie kwestionowało samej zasady autorytetu dorosłych.
Teraz wszystkie autorytety sÄ… zakwestionowane. To okres wielkiego
krytykowania rodziców - którzy, jak się okazało, nie są doskonali -
starszego pokolenia, które te\
nie jest takie świetne, jak to usiłowało
wmówić, i całego świata, który - jak się w tym wieku dowiadujemy - jest
urzÄ…dzony wcale nie najlepiej.
Dziecko odczuwa swoją samodzielność i psychiczną niezale\
ność. Jego
zwrócenie się do innych ludzi nie musi ju\
być szukaniem oparcia. Dostrzega
niesprawiedliwość i zakłamanie. Ustosunkowuje się do nich krytycznie,
równocześnie jednak czuje się bezsilne, nie umie działać. Zajęte
analizowaniem samego siebie i ocenianiem innych nie wie jeszcze, co robić,
by zły stan zmienić. Nie umie jeszcze podjąć odpowiedzialności za innych.
W tym okresie starsze pokolenie powinno młodym pomagać nie tyle tłumiąc
ich krytycyzm, co ucząc zrozumienia: zrozumienia siebie, kolegów, rodziców.
PoczÄ…tkowo nie jest to Å‚atwe, bo dzieci dorastajÄ…ce majÄ… tendencjÄ™ do
widzenia wszystkiego krańcowo: czarno-białe, stąd ich sądy są powierzchowne
i kategoryczne. Staranie o wzajemne zrozumienie musi polegać na spokojnym
wysłuchiwaniu tego, co dziecko ma do powiedzenia, na cierpliwym czekaniu,
\
eby wytłumaczyło swój punkt widzenia i na pokazywaniu rzeczy tak\
e od
swojej strony i wyjaśnianiu swoich motywów.
Pomocą będzie tu pełna spokoju atmosfera domowa. Dziś, gdy \
ycie
codzienne jest tak trudne, a wszyscy bardzo zmęczeni, niełatwo o ten
spokój, ale trzeba się przynajmniej starać o pewien dystans do kłopotów, do
samego siebie, a nawet do wynikających awantur. Trudno, zdarzyło się, ale
to nie znaczy, \
e trzeba podtrzymywać na siłę wypowiedziane w irytacji [ Pobierz całość w formacie PDF ]