[ Pobierz całość w formacie PDF ]

gnanie... Co aby jaśniejszym było, dodać trzeba, że nieboszczyk pan Adam miał to do siebie,
iż nie tylko, c o m a w i a ł, ale i: j a k m a w i a ł, zatrzymywało się w pamięci...
43
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przy ulicy T o u r d e s D a m e s na wzgórzu jest dom, do którego dopiero wszedłszy,
rozkład schodów i fragmenta z g l i n y p o l e w a n e j c z t e r n a s t o w i e c z n e,
f l o r e n c k i e, okazują, iż poważnego artysty to mieszkanie... Tam gdy niedawno wszedłem
był  a potem na najwyższe piętro do atelier p. Delaroche a, wielki artysta raczył mi pokazać
ostatni obraz swój, właśnie że skończony. Była to rzecz wielkości dużego p ó ł - a r k u s z a,
malowana na drzewie.
W zaułku jerozolimskim dawało się więcej c z u ć, niż w i d z i e ć przez podobną do
okna szczelinę, iż człowiek, którego zwano Mistrzem, Rabbim, Mesjaszem, królem i proro-
kiem, i uzdrawiającym, pewnym lekarzem, a który był Chrystus, syn Boga żywego, właśnie
że jest wzięty przez straże i prowadzony od urzędu do urzędu, a może właśnie na Górę Tru-
pich Głów. Piotr Z
więty, najbliżej okna owego stojąc, porywa się jak człowiek szabli szuka-
jÄ…cy, a Jan Z
więty, na piersiach kładąc mu ręce swe, uspokaja księcia apostoła i sam zań,
przezeń czuwając, w okno patrzy.
Ta grupa jest przy ścianie okna  po niej ustęp, jak w Stabat Mater ustępy strof  dalej.
klęczy Matka Najświętsza, jak się klęczy przed ołtarzem w kościele, kiedy jest wystawienie
Najświętszego Sakramentu  za nią ustęp znowu  i grupa świętych niewiast w katakumbo-
wej jakiejś architektury cieniach... Oto Obraz cały z męki Pańskiej, w którym osoby Zbawi-
ciela w i d o c z n e j n i e m a, ale jest ona tylko w g a m i e - w y r a z ó w - t w a r z y
osób, mękę Pańską widzących, wyrażona.
Wielce uradowany, iż jest przecie na świecie artysta... patrzyłem na ten maleńki obrazek,
a że ś.p. Delaroche (tak jak, bywało kiedyś, A r y - S c h e f t e r) raczył mi pozwalać, abym,
oglądając utwory jego, mówił wszystko, co mi się zdaje, ja zaś, na tym już stopniu stojącym
artystom, nie mniemam, aby inaczej się mówiło, długo więc myślenie moje określałem w
słowach ściśle wiernych.
I skończyłem na tym  że sądzę, iż obraz taki następstwa swoje mieć powinien i że sam
jeden oderwanie wzięty niepełną jest rzeczą  na co mi p. Delaroche odpowie:  Trzy właśnie
takie robić chcę, aby to sformowało t r y l o g i ę... Potem pokazał mi jeszcze portret
T h i e r s a, wyborny pod wszelkim względem, i znów do małego obrazka powróciwszy,
rzekł mi tonem żegnalnym (bo właśnie ktoś nadchodził jeszcze):  Tak, trzy dopiero obrazy
tego rodzaju razem wzięte okażą całość...  i parę kroków ku drzwiom ze mną robiąc, po
dwakroć dodał:  S k o r o t y l k o d w a i n n e o b r a z k i z r o b i ę... p o k a ż ę j e
p a n u  p o k a ż ę j e , co zwykł był określać dobitnie, bo nie eksponował publicznie dzieł
swoich ani nie każdemu je pokazywał, zwłaszcza od niejakiego czasu...
Odtąd nie widziałem już pana Delaroche a, w którego śmierci ostatni promyczek
L e o n a r d a d a V i n c i mrokiem się okrył...
Dowiadywałem się, czy dwa inne obrazki zaczęte były przed śmiercią wielkiego artysty,
ale nie... może w szkicach...
*
Rzeczy tu opisane C z a r n y m i K w i a t a m i zwę: wierne są jak podpisy świadków,
którzy, pisać nie umiejąc, znakami krzyża niekształtnie nakreślonego podpisują się; kiedyś!...
w literaturze, którą może z o b a c z ę i n n y m r a z e m... pisma takie nie będą dziwnie
wyglądały dla szukających powiastek czytelników.
Są bowiem powieści i romanse, i dramy, i tragedie w świecie niepisanym i nieliterackim,
o których się naszym literatom a n i ś n i ł o, ale  te określać  czy warto?... już?.
1856 r.
44
Białe kwiaty
45
Na pewno tego nie pamiętam, gdzie widziałem płaskorzez
b wyobrażający wychodzącego
z Z
wiątyni Zachariasza, a nie mogącego otaczającym mówić, iż zaniemiał do czasu narodze-
nia się Jana ś. Chrzciciela, syna jego; zdaje mi się, że to we Florencji, na tych brązowych
bramach Chrzcielnicy ś. Jana, o których Michał Anioł Buonarroti rzekł był, iż oczekującymi
raju na ziemi bramami są, które przenieść jeszcze, gdzie raj jest, zaniechano.
Za pewne jednak uważam, iż tak trudnej rzeczy, jaką jest r z e z
b a
- c h r z e ś c i j a ń s k a, to niewątpliwie najpiękniejszy może przedmiot. Starzec niemy jest 
cisza wielka wokoło  wszystkie osoby słuchają i pytają razem, i odpowiadają razem... mil-
cząc... [ Pobierz całość w formacie PDF ]