[ Pobierz całość w formacie PDF ]

estas farebla, estas milito, estas la sorto, çiu milito, kiam
¸i venas, komenci¸as tiel!
Maria Vincenza havis bonan proponon:
 Ni eksonigu la sonorilon. Kiam minacas dan¸ero en
la vila¸o, ni devas sonigi la sonorilon. Kiam en la  60-a
alvenis la piemontanoj, la sonorilo sonis la tutan nok-
ton.
Sed Teofilo ne povis resti surpiede pro malkura¸o. Li
donis la ÿlosilon al mi. Kun Elvira mi supreniris la turon
por sonigi. Çe la sonorilo Elvira hezitis kaj demandis:
 Çu iam estis milito kontraû virinoj?
 Mi neniam aûdis pri tio, mi respondis.
 Do, la alvenintoj venis ne kontraû ni, sed kontraû la
viroj, Elvira aldonis.  Se venos la viroj kaj oni trovos
ilin, ekestos buçado . . . Tiuokaze estos milito! Estus pli
bone ne alarmi. Se ni sonigos la sonorilojn, la viroj su-
pozos, ke estas incendio kaj rapide revenos kaj çi tie ren-
kontos la îusalvenintojn.
Elvira pensis pri Berardo kaj mi pri miaj edzo kaj filo.
Pro tio ni restis en la sonorilejo, ne tuÿante la sonorilojn.
De supre ni vidis halti la aûtomobilojn çe la enirejo de
Fontamara.
Granda nombro da homoj, armitaj per pafiloj, mal-
supreniris de la veturiloj. Grupo el ili restis çe la aûtomo-
biloj. La aliaj iris en la direkton de la pre¸ejo.
101
FONTAMARA
eLIBRO
Malsupre la lo¸antoj jam finis la litaniojn de la mili-
to kaj komencis tiujn de la ekzercado:
Propitius esto, parce nobis, Domino,
Propitius esto, exaudi nos, Domine.
Teofilo la sakristiano diris la alvokon kaj la aliaj Ûore
respondis: Libera nos, Domine. Ankaû Elvira kaj mi ek-
genuis en la sonorilejo, flustre respondante: Libera nos,
Domine. Neniu sciis, kio estas okazonta. Teofilo diris
çiujn ajn malbonojn kaj post çiu ni aldonis: Libera nos,
Domine.
Ab ogni malo, libera nos, Domine,
Ab ogni peccato, libera nos, Domine,
Ab ira tua, libera nos, Domine,
A subitanea et improvisa morte, libera nos, Domine,
A spiritu fornicationis, libera nos, Domine.
Teofilo jam diris la pre¸ojn kontraû Ûolero, malsato
kaj milito, kiam la kolono disi¸is sur la placeto, hurlan-
te kaj svingante la pafilojn en la aero. Ilia granda nom-
bro timigis nin. Instinkte Elvira kaj mi kaÿis nin en an-
gulon de la sonorilejo tiel, ke ni povis vidi, ne vidate.
Ni taksis la nombron de la armitoj je proksimume du-
cent. La pli granda parto havis ponardon en la zono. Çiuj
surhavis nigran çemizon. Ni rekonis nur la kamparan
gvardianon kaj la çefterlaboriston Filippo il Bello, sed
102
FONTAMARA
eLIBRO
ankaû la aliaj ne havis nekonatajn viza¸ojn kaj venis de
proksime. Parto el ili estis kafonoj sen tero, kiuj servis
siajn mastrojn, enspezante per tio malmulte, kaj ili vivis
per ÿtelado kaj mallibero. Aliaj estis makleristoj, kiujn
oni vidis en la foiroj, serviclavistoj de gastejoj, barbiroj,
veturigistoj el privataj domoj kaj migrantaj muzikistoj.
Homoj senenergiaj kaj dumtage malkura¸aj, servopre-
taj al la posedantoj, sed kruelaj kontraû etfarmistoj. Ho-
moj senskrupulaj, malbenitaj. Homoj, kiuj iam venis al
ni por disdoni la regularon pri la elektoj kaj nun venis
kun pafiloj por militi. x
telistoj kaj vagistoj, komisiitaj
defendadi la ordon kaj la posedaîon. Homoj senparen-
caj, senhonoraj, senkredaj, malfidaj, malriçaj, malamikaj
al malriçuloj.
Fronte de ili marÿis malgranda dikventrulo kun triko-
loro sur la ventro kaj flankita de paradanta Filippo il
Bello.
 Kion vi diras? la ventrulo demandis al Teofilo, la sa-
kristiano.
 Mi petas pri paco, respondis la pre¸eja servisto.
 Nu, mi donos al vi pacon, ridante aldonis la dikulo,
signalante al Filippo il Bello.
Çi tiu alproksimi¸is kaj vangofrapis Teofilo.
La viktimo metis manon sur la frapitan vangon kaj
çirkaûrigardante, time demandis:
 Kial? . . .
103
FONTAMARA
eLIBRO
 Malkura¸ulo! . . . Malkura¸ulo! . . . ekkriis la ho-
meto kun trikolora ventro.  Kial vi ne defendas vin? . . .
Malkura¸ulo! . . .
Sed Teofilo restis senmova kaj silenta. Inter la amaso
da virinoj, maljunuloj kaj invalidoj, proksimaj al li, la
ventrulo ne trovus tipon, kiun li povus provoki kun mal-
pli da rezulto. Konsultinte kun Filippo il Bello, li diris;
 Nenio estas farebla . . .
Poste li komandis al la amaso:
 Iru hejmen, çiuj . . .
Kiam sur la placo ne estis plu iu fontamarano, la ho-
meto turnis sin al la nigraçemizuloj kaj ordonis:
 Kvinope vi eniru la domojn, traserçu çion kaj konfis-
ku çian armilon . . . Rapide, antaû ol revenos la viroj!
Post momento la placo estis senhoma. Jam krepuski-
¸is.
De nia rifu¸ejo ni povis vidi, ke la patroloj disi¸as sur
la malmultaj vojetoj de Fontamara kaj po kvin malape-
ras en la mallumajn domojn.
 Sen elektra lumo kaj ne havante alian helpilon, estos
malfacile al la homoj de la le¸o plenumi sian intencon,
ni diris unu al alia.
Sed la subita kriado de Maria Grazia, kiu lo¸is tuj
apud la pre¸ejo, kaj tuj poste, preskaû samtempe, la sen-
esperaj krioj de Filomena Castagna, Sofia Recchiuta, [ Pobierz całość w formacie PDF ]